Περί έρωτος στις μέρες μας

Μια από τις μεγαλύτερες (αν όχι και η μεγαλύτερη) ανάγκες του ανθρώπου είναι να αγαπήσει και να αγαπηθεί. Δεν υπάρχει κανένας που θα μπορούσε να ζήσει μια ολόκληρη ζωή μέσα στο μίσος, στην απέχθεια, στην αφόρητη μοναξιά και στην απομόνωση από τους συνανθρώπους του χωρίς να τρελαθεί εντελώς. Πάντοτε χρειαζόμαστε ένα στήριγμα, ένα καταφύγιο, ένα χέρι βοηθείας που το βρίσκουμε στον/στην εκάστοτε αγαπημένο/η μας. Έχουμε ανάγκη του να γνωρίζουμε ότι πάντα υπάρχει κάποιος που μας σκέφτεται, νοιάζεται για εμάς και θα τρέξει να μας συμπαρασταθεί ό,τι κι αν μας συμβεί. Σίγουρα αυτό το ρόλο επιτελούν σε πολύ μεγάλο βαθμό η οικογένεια μας και οι φίλοι μας. Όμως κανείς δεν μπορεί να σου προσφέρει αυτήν την καταπληκτική αίσθηση της συναισθηματικής ολοκλήρωσης που βιώνεις όταν είσαι αγκαλιά με την κοπέλα (ή με το αγόρι, αλλά νισάφι πια με την political correctness, συμφωνείτε;) που είσαι ερωτευμένος. Όταν είσαι ερωτευμένος (και βρίσκεις κι ανταπόκριση στο συναίσθημα σου αυτό, γιατί στην αντίθετη περίπτωση...πρόβλημα) τότε πλημμυρίζεις από ευφορία, νιώθεις ότι τίποτα δεν μπορεί να σε αγγίξει και ατενίζεις με μεγάλη αισιοδοξία τη ζωή σου. Θα έλεγε κανείς ότι ο έρωτας είναι κάτι το οποίο δικαιώνει την ίδια τη ζωή.

Ωραία όλα τα παραπάνω. Και αυτονόητα θα πούνε οι περισσότεροι, σίγουρα. Μάλιστα. Αφού λοιπόν είναι και ήταν απεξαπανέκαθεν (sic) αυτονόητα, γιατί στις μέρες μας όλο και περισσότεροι υιοθετούν μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση στο ζήτημα αυτό; Γιατί γινόμαστε όλο και περισσότερο εαυτούληδες, κλεινόμαστε στο καβούκι μας και κοιτάζουμε μόνο την πάρτη μας; Γιατί ελάχιστοι φλερτάρουν πλεόν και όταν το κάνουν σε ορισμένες περιπτώσεις θεωρούνται και γραφικοί; Γιατί αγοράκια και κοριτσάκια αποχαυνωμένα από τις τηλεοράσεις και τα Nitro, έχουμε πλέον ανεβάσει τα στάνταρ μας στον ουρανό και αρνούμαστε να κάνουμε συμβιβασμούς στις σχέσεις μας απορρίπτοντας ότι θεωρούμε πως είναι έστω και μισή μονάδα κάτω από το «τέλειο» όπως το έχουμε πλάσει στο μυαλουδάκι μας; Γιατί λοιπόν (σαν συνέπεια όλων των παραπάνω) διστάζουμε να ερωτευτούμε και να «βουτήξουμε» στον έρωτα για κάποια, αδιαφορώντας για λίγο για το ενδεχόμενο να «πληγωθούμε» ή να «χάσουμε τον καιρό μας»; Και γιατί από την άλλη πολλοί από εμάς τρώμε απίστευτα κολλήματα με πρόσωπα ή καταστάσεις που αποδεδειγμένα μας έχουν προσφέρει σχεδόν μόνο άσχημα συναισθήματα και αρνούμαστε να προχωρήσουμε παρακάτω;

Δείγμα συλλογικής ανωριμότητας και παλιμπαιδισμού τα παραπάνω; Ίσως...Βέβαια είναι γεγονός ότι από την ίδια του τη φύση το ζήτημα του έρωτα και των λεγόμενων «αισθηματικών» ζητημάτων είναι εν πολλοίς ανεξιχνίαστο, απρόβλεπτο και χαοτικό. Πάντως είναι σίγουρα σούπερ παράδοξο το γεγονός πως στην εποχή της σχεδόν πλήρους σεξουαλικής απελευθέρωσης και του ξεπεράσματος παμπάλαιων ταμπού και στερεοτύπων, είναι για πολλούς ανθρώπους πιο δύσκολο από ποτέ να κάνουν μια σχέση που να στεριώσει ή και να βρουν έστω έναν ερωτικό σύντροφο.

Δεν πιστεύω ότι η ερωτική απελευθέρωση και η πλήρης κοινωνική αποδοχή των ελεύθερων σχέσεων και του ελεύθερου έρωτα χωρίς τύψεις και προκαταλήψεις είναι η αιτία του «κακού» όπως ισχυρίζονται πολλοί νεοπουριτανοί ή και παλαιοπουριτανοί, επειδή «ανοίξαν οι ασκοί του Αιόλου και επικρατεί η ερωτική ασυδοσία και ανηθικότητα» (πάγια θέση αυτών των ανθρώπων όχι μόνο για αυτό το ζήτημα αλλά και γενικότερα). Νομίζω πως η αιτία αυτής της κατάστασης της παρατεταμένης νευρικής κρίσης μιας κοινωνίας (και μιας νεολαίας πιο συγκεκριμένα που οφείλει να αποτελεί και τον πιο ζωντανό κι ανήσυχό της πυρήνα) λόγω...αυξημένου βαθμού αγαμίας, είναι το ότι αυτή η απελευθέρωση έχει γίνει μόνο στα χαρτιά και τυπικά! Ουσιαστικά όμως τα μυαλά των περισσοτέρων έχουν μείνει κολλημένα στα παλιά στερεότυπα και στην παλιά καλή «ηθική τάξη» κι έτσι λοιπόν είναι φυσικό να αντιδρούν με σπασμωδικό τρόπο στο σοκ της αλλαγής που έχει συντελεστεί και συντελείται τα τελευταία 30-40 χρόνια. Το κεφάλι μας το κλούβιο είναι αυτό λοιπόν που χρήζει ξαραχνιάσματος και ξεσκονίσματος μπας κι έρθει στα συγκαλά του, κάνει ένα update όλων αυτών των εξελίξεων και αποδεχτεί αυτήν την κατάσταση που προσφέρει και τόσες περισσότερες ευκαιρίες πειραματισμού και σίγουρα μεγαλύτερη ποικιλία ερωτικών απολαύσεων απ'ότι η «παλιά καλή ηθική τάξη κι ασφάλεια».

Και το συναίσθημα θα πει κάποιος; Το ρομάντζο; Μα ποιος είπε ότι το ένα ακυρώνει το άλλο; Να μια ακόμα χαρακτηριστικότατη πουριτανική αντίληψη, ότι δηλαδή η ερωτική απελευθέρωση σκότωσε το συναίσθημα στις ερωτικές σχέσεις και πλέον κυριαρχεί μόνο το σεξ, σεξ, σεξ! Το στερεότυπο εδώ είναι η άσπιλη κι αμόλυντη παρθένα που περίμενε το παλικάρι πάνω στο άσπρο άλογο για να ερωτευτεί και να του δώσει το «άνθος» της την πρώτη νύχτα του γαμου τους. Μα αυτά δεν υπάρχουν πλέον, θα πείτε γελώντας! Μα εκεί ακριβώς έγκειται κατά τη γνώμη μου το όλο θέμα! Ναι, όντως πλέον οι περισσότερες κοπέλες και τα αγόρια χάνουν νωρίς την παρθενιά τους και η παραπάνω εικόνα φαντάζει αστεία. Όμως συνειδητά ή υποσυνείδητα, οι αναχρονιστικές πουριτανικές αντιλήψεις και τα στερότυπα αυτά κυριαρχούν ακόμη στην κοσμοθεωρία των περισσοτέρων από εμάς! Έτσι δημιουργείται ένα ισχυρό κι αξεπέραστο μέχρι στιγμής conflict μεταξύ της πραγματικότητας όπως έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια από την μία πλευρά, και του «ιδεατού», «ονειρικού» και πάνω απ'όλα «ηθικού» κόσμου που συντηρούμε πεισματικά σαν μόνη αποδεκτή εικόνα στο μυαλό μας οι περισσότεροι από εμάς.

Να λοιπόν η βασική αιτία του συναισθηματικού μπάχαλου, της αγαμίας και των πολλαπλών νευρώσεων συνεπώς, των νέων στις μέρες μας...

Η μέρα της μαρμότας

Στην ταινία «Η μέρα της μαρμότας» ο Μπιλ Μάρρεϋ ζει την ίδια μέρα συνεχώς. Ό,τι κι αν κάνει ξυπνάει κάθε πρωί στις 7 στην ίδια μέρα ξανά και ξανά. Και μάλιστα η μέρα αυτή δεν είναι όποια κι όποια, είναι μία από τις χειρότερες της ζωής του: απεσταλμένος ενός τηλεοπτικού καναλιού σε ένα κωλοχώρι της Αμερικής που είναι από τα πιο βαρετά μέρη του κόσμου, μέσα στην καρδιά του χειμώνα έχοντας αναλάβει να καλύψει ένα ετήσιο έθιμο που έχει να κάνει με το αν μία μαρμότα θα αναγγείλει τον ερχομό της άνοιξης ή θα τον αναβάλλει για 2 μήνες ακόμη. Το μέρος είναι πληκτικό, οι ντόπιοι ασύλληπτα βαρετοί και το ρεπορτάζ που έχει αναλάβει να κάνει μια απίστευτη αγγαρεία. Και είναι υποχρεωμένος να βιώνει το ίδιο σκηνικό ξανά και ξανά αμέτρητες φορές.

Τη θεωρώ ως μία από τις πιο έξυπνες κωμωδίες που έχουν γυριστεί ποτέ. Το concept είναι ευρηματικότατο και ο τρόπος που δομείται όλη η ταινία γύρω από αυτό είναι τουλάχιστον αριστοτεχνικός. Οι κωμικές σκηνές είναι άφθονες και ξεκαρδιστικές, σχεδόν κλασικές θα μπορούσε να τις χαρακτηρίσει κάποιος. Η δε ερμηνεία του Μάρρεϋ είναι (ως συνήθως για αυτόν τον ηθοποιό) φανταστική, αν και είναι γεγονός ότι ο ρόλος αυτός είναι κομμένος και ραμμένος στα μέτρα του. Για εμένα είναι από εκείνες τις ταινίες που και 20.000.000 φορές να τη δω δε θα τη χορταίνω. Αυτή είναι μία ανάλυση της ταινίας σε πρώτο επίπεδο.

Σε δεύτερο επίπεδο όμως θα έλεγα ότι η ταινία αυτή είναι βαθύτατα αλληγορική. Σάμπως η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων δεν βιώνει καθημερινά μια «μέρα της μαρμότας»; Η ρουτίνα, η καθημερινότητα, οι ίδιες παραστάσεις, τα ίδια κλισέ και οι ίδιες κουβέντες από φίλους, οικογένεια, συναδέλφους, ΜΜΕ. 250-300 μέρες της μαρμότας για τον κάθε άνθρωπο στη διάρκεια ενός έτους.

Το ερώτημα που θέτει η ταινία είναι: Και τώρα τι κάνουμε; Έχουμε μπλέξει σε μια κατάσταση της οποίας ας πούμε ότι δεν έχουμε τον έλεγχο. Τηρούμε μοιρολατρική στάση, οργιζόμαστε, τα βάζουμε με όλους και με όλα; Ή προσπαθούμε να βελτιώσουμε την κατάσταση μας εμείς με τις δικές μας δυνάμεις; Ο Μπιλ Μάρρεϋ στην ταινία περνάει από όλα τα στάδια: γκρίνια,απόρριψη, μοιρολατρία, οργή, αυτοκαταστροφικότητα. Και τελικά συνειδητοποιεί ότι όσο κι αν χτυπάει το κεφάλι του στον τοίχο, τίποτα δεν πρόκειται ν'αλλάξει. αν δεν αποδεχτεί αρχικά την κατάσταση στην οποία βρίσκεται και κινούμενος αναγκαστικά στο περιοριστικό κι ασφυκτικό της πλαίσιο βρει τους τρόπους εκείνους για να ξεφύγει και ακόμη κι αν δεν τα καταφέρει να ξεφύγει, να βελτιωθεί ο ίδιος και να περάσει καλά στην τελική, βρε αδερφέ. Αναπτύσσει λοιπόν μια θετική στάση, μαθαίνει πράγματα, θέτει στόχους, δημιουργεί. Και όταν πια είναι έτοιμος, όταν έχει πλέον αλλάξει κι ο ίδιος σαν άνθρωπος, τότε ως δια μαγείας πετυχαίνει το στόχο του και ξυπνάει επιτέλους την επόμενη μέρα από τη μέρα της μαρμότας με το κορίτσι που είναι ερωτευμένος (το οποίο στην προηγούμενη κατάστασή του δεν ήθελε ούτε να τον βλέπει) αγκαλιά στο ίδιο κρεβάτι.

Μήπως η ταινία αυτή είναι ένα μάθημα για όλους μας και το για το πως θα πρέπει να προσεγγίζουμε τη ζωή μας; Μήπως εκεί κρύβεται και το μυστικό της ευτυχίας για τον καθένα μας στην τελική; Πρώτο βήμα αποδοχή της αδυναμίας΄"βίαιης" ανατροπής της υπάρχουσας αρνητικής κατάστασης, δεύτερο βήμα προσωπική βελτίωση κι εξέλιξη και αγώνας έστω και υπό τις πλέον δυσμενείς συνθήκες και τρίτο βήμα αλλαγή της δυσμενούς κατάστασης η οποία όμως θα έρθει από μόνη της και σε χρονικό σημείο που δεν θα το περιμένουμε και ίσως δε θα μας πολυνοιάζει κιόλας!

Νομίζω ότι το βασικό μήνυμα της ταινίας είναι: Μην προσπαθείτε να αλλάξετε την ζωή σας, πριν συνειδητοποιήσετε ποιοι είστε και δουλέψετε με τους εαυτούς σας. Όταν το πράξετε και ανεβείτε εσείς επίπεδο σαν άνθρωποι τότε η ζωή σας θα αλλάξει με τρόπο που θα σας φανεί εντελώς αβίαστος...

Δεν έχω κανένα φίλο=είμαι ο κανένας?

Εικασία λαϊκής σοφίας, υποτίθεται οικουμενικής ισχύος: "Δείξε μου το φίλο σου να σου πω ποιος είσαι..."

Τι συμβαίνει όμως όταν δεν έχεις κανένα φίλο; Τότε αναγκαστικά δείχνεις στον άλλο το κενό, τον αέρα, το τίποτα άρα με αυτή τη συλλογιστική εύκολα ο άλλος θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι εσύ είσαι ο κανένας. Εφόσον εσύ=ο φίλος σου και φίλος=κανένας άρα εσύ είσαι ο κανένας.

Δεν υπάρχεις αν δεν έχεις φίλους λέει η "λαϊκή σοφία".

Δηλαδή τι θέλει να μας πει τώρα? Πώς ο κάθε άνθρωπος είναι ετεροπροσδιορισμένος? Κανείς από εμάς δεν είναι αυτόφωτος, όλοι παίρνουν το φως τους από αλλού? Κι εξάλλου αν το πάμε έτσι σχηματίζεται μια ατέρμονη αλυσίδα που σε κάποιο σημείο θα πρέπει να τελειώνει (εγώ προσδιορίζομαι από τον φίλο μου κι ο φίλος μου όμως θα πρέπει να προσδιορίζεται κι αυτός από κάποιον άλλον εφόσον η πρόταση αυτή έχει οικουμενική ισχύ, έτσι δεν είναι?)

Εξάλλου μοναχικοί άνθρωποι χωρίς κανένα φίλο υφίστανται με σάρκα και οστά. Τους συναντάμε συχνά. Εφόσον υπάρχουν δεν είναι ο κανένας όμως. Έστω και μέσα στη δυστυχία, ζουν παρ'όλα αυτά. Άρα η παραπάνω εικασία δεν έχει οικουμενική ισχύ. Συνεπώς μαλακίες λέει η λαϊκή σοφία.

Μόλις απέδειξα με ατράνταχτα λογικά επιχειρήματα το άτοπο μιας γνωστής λαϊκής ρήσης. Σας καλώ να συνεχίσετε στο δρόμο που πρώτος εγώ χάραξα και να εξετάσουμε με αυστηρή μαθηματική λογική την αλήθεια τέτοιων ρήσεων-τσιτάτων του σοφού λαού (μας και άλλων λαών) για να δούμε πόσες τελικά ισχύουν στην πραγματικότητα και πόσες είναι λογικά διάτρητες και μπάζουν νερά από παντού. Επιτρέπεται (και ενθαρρύνεται) και η χρήση Vennειων διαγραμμάτων.