Τα παιδιά των άστρων

Σαν σήμερα, ή σχεδόν σαν σήμερα τέλοσπάντων, συνέβησαν 3 μεγάλες τραγωδίες στον αγώνα του ανθρώπου για την εξερεύνηση του διαστήματος:
-Στις 27 Ιανουαρίου 1967 οι αστροναύτες Γκρίσομ, Τσάφι και Γουάιτ που επρόκειτο να αποτελέσουν το πλήρωμα της πρώτης πτήσης του προγράμματος Apollo καίγονται ζωντανοί μέσα στην κάψουλα όπου γινόταν μια εξομοίωση της επικείμενης πτήσης τους.
-Στις 28 Ιανουαρίου του 1986 το διαστημικό λεωφορείο Τσάλεντζερ εκρήγνυται ελάχιστα λεπτά μετά την απογείωση του από το ακρωτήριο Κανάβεραλ παρασέρνοντας στο θάνατο το 7μελές πλήρωμα του. Η πτήση αυτή είχε ιδιαίτερα συμβολικό χαρακτήρα καθώς για πρώτη φορά συμμετείχε ένας απλός πολίτης σε μια διαστημική αποστολή, μια νεαρή Αμερικάνα δασκάλα.
-Και στις 1 Φεβρουαρίου του 2003 το διατημικό λεωφορείο Κολούμπια εκρήγνυται πάνω από το Τέξας, ενώ επέστρεφε στο ακρωτήριο Κέννεντυ από μια 16ήμερη αποστολή σε τροχιά γύρω από τη Γη. Άμεσο θάνατο βρίσκουν και τα 7 μέλη του πληρώματος του, μεταξύ των οποίων και ο πρώτος Ισραηλινός άνθρωπος στο διάστημα.

Αυτά τα 3 γεγονότα σημάδεψαν ανεξίτηλα την προσπάθεια του ανθρώπου για την εξερεύνηση του διαστήματος. Στην πρώτη περίπτωση οι συνέπειες του τραγικού δυστυχήματος των αστροναυτών του Apollo 1 ήταν ότι οι τεχνικοί της NASA έμαθαν από τα λάθη τους, έκαναν τις απαραίτητες διορθωτικές προσαρμογές, είχαν από πίσω τους και τεράστια κρατική συμπαράσταση αλλά και ευρεία λαϊκή συναίνεση, κι έτσι μόλις μετά από 2,5 χρόνια το όνειρο πήρε σάρκα και οστά και στις 20 Ιουλίου του '69 ο άνθρωπος πάταγε στο φεγγάρι. Στις άλλες περιπτώσεις όμως η διαστημική εξερεύνηση έκανε πολλά βήματα προς τα πίσω. Η καταστροφή του Τσάλεντζερ κλόνισε την πίστη του κοινού ως προς την αξιοπιστία των διαστημικών αποστολών (καταλυτικό ρόλο σε αυτό έπαιξε και η παρουσία της δασκάλας που έλεγα πιο πάνω), έκανε τους ανθρώπους της NASA να γίνουν πολύ πιο προσεκτικοί και υπέρ του δέοντος διστακτικοί και αναβλητικοί στα επόμενα σχέδια τους και την αμερικανική κυβέρνηση να γίνει πολύ πιο φειδωλή ως προς τη χρηματοδότηση των διαστημικών προγραμμάτων. Τα πράγματα έγιναν ακόμη πιο στενάχωρα για τη NASA μετά την πρόσφατη τραγωδία του Κολούμπια.Μόλις πέρσι, 2 χρόνια μετά την καταστροφή αυτή, αποτόλμησε η ΝASA να πραγματοποιήσει ξανά εκτόξευση επανδρωμένου πυραύλου στο Διάστημα. Και αυτή τη στιγμή το πλάνο της είναι να επιστρέψει ο άνθρωπος στο φεγγάρι το 2018, δηλαδή σχεδόν 50 χρόνια μετά από τότε που το επισκέφτηκε για πρώτη φορά! Και για τη συνέχεια το πρόγραμμα έχει Άρη (σιγά σιγά) και βλέπουμε...

Πρεσβεύω μια άποψη. Ο άνθρωπος πρέπει να φύγει από τη Γη και να επεκταθεί σε άλλους πλανήτες και σε άλλα ηλιακά συστήματα. Δεν τον χωράει πια η Γη. Ο πλανήτης είναι πολύ μικρός για εμάς. Δεν είναι μόνο ζήτημα του να εξερευνήσουμε το αχανές διάστημα ικανοποιώντας την περιέργεια μας και τη διάθεση μας για διαστημικές περιπέτειες. Σαφώς και αυτό παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και είναι βασικό στοιχείο της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης (αν και στους περισσότερους σύγχρονους ανθρώπους έχει εξασθενήσει πολύ) όμως για μένα προέχει κάτι άλλο. Κι αυτό είναι η επιβίωση, καταρχήν, κι η εξέλιξη του ανθρώπινου είδους (αν και για μένα επιβίωση κι εξέλιξη είναι ταυτόσημες έννοιες, αφού ζωή=κίνηση, αλλαγή, διαρκής προσαρμογή και συνεπώς εξέλιξη=επιβίωση). Όσο ο άνθρωπος κλείνεται στο καβούκι του, επιθυμεί ησυχία, τάξη κι ασφάλεια και αποφεύγει το ρίσκο στη ζωή του όπως η διάολος το λιβάνι, τόσο πιο πολύ βαδίζει προς τον οριστικό θάνατο και την εξάλειψη. Η φτιάξη μας δεν συμβιβάζεται με τον περιορισμό και την περιχαράκωση. Η περιθωριοποίηση κι η απομόνωση είναι αλάνθαστη συνταγή παρακμής, κατάπτωσης και τελικά καταστροφής. Μας το διδάσκει η ανθρώπινη ιστορία. Η περίοδος ακμής του κάθε πολιτισμού συνδέθηκε με την εξωστρέφεια, την εξερεύνηση, την περιπέτεια, το σπάσιμο των συνόρων και το άνοιγμα νέων οριζόντων. Εντάξει, άλλοτε με ειρηνικά και άλλοτε με πολεμικά μέσα, αλλά στο επίπεδο της ανάλυσης που κάνω τώρα αυτό δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία. Αντίθετα, η περίοδος παρακμής κάθε μεγάλου πολιτισμού συνδέθηκε με έντονη εσωστρέφεια, απομονωτισμό, κλείσιμο συνόρων και αυτοπεριχαράκωση (στην τελική, για να πάρουμε ένα παράδειγμα από την πρόσφατη ιστορία, ποιος ήταν ο λόγος κατάρρευσης των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού?). Και όλοι αυτοί οι μεγάλοι πολιτισμοί ήταν γεωγραφικά περιορισμένοι. Ξεκίνησαν από κάποια κοιτίδα κι εξαπλώθηκαν σιγά σιγά (ή γρήγορα γρήγορα) σε ευρύτερες εκτάσεις και σε μεγαλύτερους πληθυσμούς, είτε με το εμπόριο, την κουλτούρα και τις τέχνες τους είτε με τη δύναμη των όπλων. Σήμερα όμως μιλάμε για παγκόσμιο χωριό, παγκοσμιοποίηση, σταδιακή κατάργηση των συνόρων, υπερεθνικούς σχηματισμούς και άλλα τέτοια ωραία ή χαζά, ανάλογα πώς τα αντιλαμβάνεται ο καθένας. Πάντως γεγονός είναι ότι ισχύουν σε μεγάλο βαθμό. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένας αναδυόμενος παγκόσμιος πολιτισμός και υπάρχει και το μέσο έκφρασης του, το Διαδίκτυο όπου γίνεται, σε πρωτοφανή για την ανθρώπινη ιστορία βαθμό, ελεύθερη διακίνηση κι ανταλλαγή ιδεών, απόψεων, κουλτούρας. Το Διαδίκτυο είναι η παγκόσμια βιβλιοθήκη όπου ο καθένας μπορεί να έχει εύκολη και σχετικά φθηνή πρόσβαση (εκτός αν μιλάμε για τριτοκοσμικές βαλκανικές χώρες βέβαια), είναι μια παγκόσμια κιβωτός γνώσεων,ένα ασύλληπτο μωσαϊκό που συντίθεται από απειράριθμες ανθρώπινες ψηφίδες, είναι ένας ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΝΟΥΣ εν γενέσει. Συνυπάρχουν τα διαμάντια με τα σκουπίδια, οι μεγαλοφυείς απόψεις κι οι απολύτως παρανοϊκές, ναι, αυτό είναι γεγονός. Όμως το ίδιο δε συμβαίνει και στα κεφάλια του καθενός από εμάς, λίγο ή πολύ?

Να μη ξεφεύγω πολύ όμως. Ναι, υπάρχουν τεράστιες αντιφάσεις στον κόσμο μας, υπάρχει ο Μπους και η Αλ-Κάιντα (υπερβολικά πολλές ομοιότητες, ίδια σκατά, διαφωνεί κανείς?) από τη μία και από την άλλη ο Χάρολντ Πίντερ και ο Ντέιβιντ Λυντς, όμως στην τελική ποιος λέει ότι ένας πολιτισμός πρέπει να χαρακτηρίζεται από την ομοιομορφία και την ομαλή συνέχεια? Ο κάθε άνθρωπος είναι μια μικρογραφία της ανθρωπότητας ως σύνολο. Όπως κι ο κάθε ένας από εμάς εσωτερικά, έτσι κι η ανθρωπότητα χαρακτηρίζεται από αντικρουόμενες κι αλληλοαναιρούμενες απόψεις και συμπεριφορές, από νευρώσεις, κόμπλεξ, εκλάμψεις μεγαλείου κτλ κτλ. Είμαστε είτε το θέλουμε είτε όχι τα κύτταρα μιας ευρύτερης και ασήλλυπτης οντότητας.

Όλα τα παραπάνω ήταν μια προσπάθεια τεκμηρίωσης της άποψης μου ότι στις μέρες μας υφίσταται πλέον ένας παγκόσμιος πολιτισμός, κάτι πρωτοφανές στη γνωστή ανθρώπινη ιστορία. Στο σημείο αυτό μπορεί να μου πει κάποιος: "Πολύ ωραία. Στο παρελθόν όμως ρε φίλε τι γινόταν? Και τότε δεν αποτελούσαμε τα κύτταρα της ανθρωπότητας? Και τότε δεν υπήρχαν αντιφάσεις, συγκρούσεις κι όλα τα συμπαρομαρτυρούντα?Άρα σύμφωνα με τη λογική σου παγκόσμιος πολιτισμός θα πρέπει να υφίσταται ανέκαθεν". Η απάντηση είναι ότι στις μέρες μας υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά. Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας τον περασμένο αιώνα μίκρυνε πολύ τις αποστάσεις, διευκόλυνε σε αφάνταστο βαθμό τις επικοινωνίες, κι έτσι άρχισε να φέρνει σε πιο γρήγορη κι άμεση επαφή τους ανθρώπους σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη κι αν βρίσκονται. Το αποκορύφωμα ήρθε με το Ίντερνετ κι όλες τις ριζοσπαστικές αλλαγές που φέρνει η εισαγωγή του. Το Ίντερνετ αποτελεί πλέον σε μεγάλο βαθμό τον ολοένα διαμορφούμενο συνεκτικό ιστό του παγκόσμιου χωριού . Η ενημέρωση γίνεται ατομική, η πληροφορία απελευθερώνεται, η λογοκρισία είναι αδύνατον να εφαρμοστεί, οι δυνατότητες επικοινωνίας με τον οποιονδήποτε οπουδήποτε είναι πλέον τεράστιες. Ναι λοιπόν, για πρώτη φορά στην ιστορία μας μπορούμε να αρχίσουμε σιγά σιγά να λέμε ότι πατρίδα μας δεν είναι η Ελλάδα, η Αλβανία, ο Καναδάς, η Ρωσία. Πατρίδα μας είναι όλη η Γη.
Είπαμε όμως πριν ότι αναγκαία συνθήκη για να επιβιώσει ένας πολιτισμός είναι η επέκταση, οι νέες προκλήσεις, το να θέτουμε νέα σύνορα και να τα υπερβαίνουμε, η λήψη ρίσκων. Προς τα που όμως μπορεί να επεκταθεί ένας παγκόσμιος πολιτισμός? Κοιτίδα του, βάση του είναι ολόκληρος ο πλανήτης! Προς τα που μπορεί να πάει? Η απάντηση είναι, αναπόφευκτα, στο διάστημα, σε άλλους πλανήτες, σε άλλα άστρα.
Η υπάρχουσα κατάσταση βέβαια κάθε άλλο παρά ευνοεί τέτοια μεγαλεπήβολα σχέδια, όπως είδαμε και πιο πάνω. Για ένα τέτοιο εγχείρημα οι προοπτικές φαντάζουν από πολύ δυσοίωνες έως και ανύπαρκτες. Η διαστημική τεχνολογία έχει κάνει τεράστια βήματα προς τα πίσω και ας μην παραμυθιαζόμαστε από τις ενθουσιώδεις διακηρύξεις κι υποσχέσεις που ακούμε κατά καιρούς από τα ΜΜΕ ("ως το 2020 βάσεις στον Άρη","πλημμυρίζει από τουρίστες σε λίγα χρόνια το διάστημα", "εγκαινιάζει σήμερα ο Υπουργός Ανάπτυξης τη νέα γραμμή του τρόλλεϋ Κολιάτσου-Θάλασσα της Γαλήνης" κι άλλα τέτοια ωραία), καθώς είδαμε ότι η ίδια η NASA έχει ανακοινώσει (κι αυτό μπορείτε να το δείτε και στην επίσημη σελίδα της www.nasa.gov) πως αναμένεται να επιστρέψουμε στο φεγγάρι το 2018! Φέξε μου και γλίστρησα, δηλαδή. Από την άλλη ο μέσος σημερινός άνθρωπος, όπως έλεγα και στο προηγούμενο post, προσπαθεί να εξοβελίσει από τη ζωή του κάθε ίχνος ρίσκου, δίψας για περιπέτεια και φαντασίας για χάρη της μακαριότητας του, της ασφάλειας του και της ομαλής ζωής του. Σε αυτή του την προσπάθεια πολύτιμο αρωγό έχει τα Μέσα Μαζικής Μαλάκυνσης (που λέει κι ο Ιωαννίδης), των οποίων οι κατευθυντήριοι νόες έχοντας πολύ καλή γνώση της ψυχολογίας του μέσου ανθρώπου (οι ίδιοι δεν την διαμορφώνουν στην τελική?) τον υποβάλλουν σε ένα σκωτσέζικο ντους (δηλαδή από τη μία του λένε ότι σε καμιά δεκαριά χρόνια θα κάνουμε κρουαζιέρα στους δακτυλίους του Κρόνου κι από την άλλη εφευρίσκουν κάθε είδους απειλές όπως μετεωρίτες, κομήτες και άλλα καταστροφολογικά σενάρια, τα οποία προωθούνται και από τα μπλοκμπάστερ του Χόλιγουντ) δημιουργώντας έτσι ένα αληθινό χάος στο κεφάλι του, που καταλήγει να τον βυθίζει περισσότερο στην αδράνεια και την αποχαύνωση. Σε αυτό συντελεί κι η έλλειψη στοιχειώδους κρίσης από μεριάς του δέκτη, αλλά αυτό το ανέλυσα και στο προηγούμενο post, ήδη.
Έτσι, τελικά, ποια άστρα και ποιοι πλανήτες βρε παιδιά? Για τέτοια είμαστε τώρα? Πίσω ολοταχώς στη Γη μας. Στα σπιτάκια μας με τις τηλεορασούλες μας και την ησυχία μας. Εξάλλου η "καθημερινότητα" ήδη μας καταπνίγει με τις πολλές υποχρεώσεις της. Δεν μας παίρνει να πετάμε στα σύννεφα, πάρτε το χαμπάρι! Δώσε μας κι άλλο "ρεαλισμό" και "λύσεις πρακτικές" και την ψυχή μας πάρε! Αλλά ξέχασα, την έχουμε βάλει ενέχυρο για το καινούριο ΔιακοποΔιαστημοΔάνειο. Δεν βαριέσαι, όταν το ξεπληρώσουμε σε 3258614862173628 δόσεις θα την πάρουμε πίσω!

...Μια από τις πιο συγκλονιστικές ταινίες που έχω δει είναι το 2001:A Space Odyssey. Το αριστούργημα αυτό, ιδωμένο από ένα άνθρωπο των αρχών του 21ου αιώνα, πέρα από το ότι μπορεί να το παραλληλίσει με ταινία του Αγγελόπουλου (λόγω των λίγων σχετικά διαλόγων, των μεγάλων σε διάρκεια πλάνων και της αργής σεναριακής πλοκής καθώς και της μουσικής υπόκρουσης) και να αρχίσει να χασμουριέται από τις πρώτες στιγμές της, θα του φανεί ως ένα τραβηγμένο σενάριο επιστημονικής φαντασίας και αρκετά ρομαντικό με τα σημερινά δεδομένα. Όμως η αλήθεια είναι ότι για το 1968 κάθε άλλο παρά τραβηγμένο φάνταζαν αυτά που διαπραγματευόταν η ταινία καθώς θυμηθείτε ότι βρισκόμασταν μόλις ένα χρόνο πριν ο άνθρωπος πατήσει στο φεγγάρι. Άρα τι πιο αναμενόμενο από το να υποθέσει κανείς ότι το 2001 θα έχουμε βάσεις στη Σελήνη και θα ταξιδεύουμε προς το Δία. Γεγονός είναι ότι ο συνδυασμός Κιούμπρικ-Άρθουρ Κλαρκ ήταν εκρηκτικός και η συνεργασία αυτών των δύο μεγαλοφυϊών είχε ως αποτέλεσμα ένα αληθινό έργο τέχνης που θα μείνει κλασσικό στον αιώνα τον άπαντα.
Όταν είδα το τέλος της ταινίας μου πήρε κάποια λεπτά για να συνειδητοποιήσω τι είδα. Όταν τελικά αυτό συνέβη ανατρίχιασα σύγκορμος (και τώρα που το σκέφτομαι το ίδιο παθαίνω)! Με έναν πολύ παραστατικό τρόπο, σε μια από τις κορυφαίες αλληγορικές (σε πρώτο επίπεδο αλληγορική) σκηνές στην ιστορία του σινεμά, μια σκηνή βαθύτατα μυστικιστική, βλέπουμε το επόμενο στάδιο της εξέλιξης του ανθρώπου που είναι: Ο θάνατος του παλαιού ανθρώπου, έτσι όπως τον ξέρουμε, κι η αντικατάσταση του από τον επόμενο κρίκο της ατέρμονης αλυσίδας της εξέλιξης, από το παιδί των αστεριών.

Τα παιδιά των αστεριών δεν "θρώσκουσι άνω" απλά. Αυτή είναι η βάση τους, από εκεί ξεκινάνε βέβαια, αλλά...δεν αρκούνται σε αυτό. Το όραμα των πρώιμων μορφών ανάπτυξης τους (που ήδη κυκλοφορούν γύρω μας) είναι να γνωρίσουν αυτό το "άνω" από κοντά, να έχουν μια γεύση από πρώτο χέρι του τι αφορά αυτό το "άνω", το οποίο δεν είναι μόνο "άνω" βέβαια αλλά είναι και "έσω". Είναι η μειοψηφία και το γνωρίζουν πολύ καλά αυτό. Πάντα όμως στην ανθρώπινη ιστορία οι πρωτοπόροι, οι πιονιέροι, αυτοί που άνοιγαν με δική τους ευθύνη τους νέους δρόμους ήταν οι λίγοι. Αυτοί χάραζαν την πορεία στα τυφλά, αυτοί χαρτογραφούσαν την κάθε terra incognita και οι πολλοί στη συνέχεια ακολουθούσαν. Αυτοί οι λίγοι πότε όμως δεν ήταν μόνο γενετικά προδιαγεγραμμένοι. Γενετικά προδιαγεγραμμένος για το κάτι πααρπάνω είναι σχεδόν ο κάθε άνθρωπος. Ο καθένας από εμάς κρύβει μέσα του ένα παιδί των άστρων που τελεί εν υπνώσει. Στο χέρι μας είναι να βρούμε πώς να το ξυπνήσουμε. Αν θέλουμε (ή αντέχουμε) να το ξυπνήσουμε, that is...

Ad astra per aspera...

Προσωπική Ευθύνη.

Σε τι βαθμό καθορίζουμε οι ίδιοι τις ζωές μας? Πόσο εξαρτάται η ζωή μας από εμάς και πόσο από τις "εξωτερικές συνθήκες"? Και είναι αυτές που μας διαμορφώνουν ή εμείς που τις διαμορφώνουμε (Η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα)? Και μπορούμε να ποσοτικοποιήσουμε μια τέτοια σχέση?

Φυσικά η απάντηση στα παραπάνω κάθε άλλο παρά απλή είναι. Οι απόψεις δεν διίστανται απλώς, κατά το κοινώς λεγόμενο, αλλά είναι τόσες όσοι και αυτοί που τις διατυπώνουν (αλλά μήπως και αυτό δεν είναι ένας γενικότερος κανόνας?). Έρχομαι κι εγώ λοιπόν να καταθέσω την (μέχρι σήμερα) άποψη μου πάνω στο ζήτημα.
Καταρχήν νομίζω ότι οι ακραίες απόψεις δεν πολυστέκουν. Δεν μπορείς να πεις ότι ελέγχεις απόλυτα τη ζωή σου στο 100% ανεπηρέαστος από αστάθμητους παράγοντες και "έξωθεν" παρεμβάσεις" γιατί αυτό πρακτικά είναι αδύνατον. Ούτε μπορείς από την άλλη να πεις πως είσαι "φτερό στον άνεμο" που άγεσαι και φέρεσαι αποκλειστικά από εξωτερικούς παράγοντες χωρίς να δύνασαι να διαμορφώσεις στο ελάχιστο τη ζωή σου. Έτσι λοιπόν απορρίπτοντας τις δύο ακραίες τοποθετήσεις πρέπει να υποθέσουμε πώς ισχύουν μάλλον και τα δύο. Και το πράγμα δείχνει μάλλον να λειτουργεί ως εξής: Εμείς θέτουμε τις προτεραιότητες μας, κάνουμε τις επιλογές μας και επιχειρούμε να προχωρήσουμε στην υλοποίηση τους. Ως προς τις επιλογές και τις προτεραιότητες φαίνεται σε πρώτο επίπεδο εμείς να έχουμε τον πρώτο λόγο. Εγώ πρεσβεύω την άποψη ότι εμείς έχουμε όχι απλά τον πρώτο αλλά και τον μοναδικό λόγο και θα αναλύσω το γιατί λίγο παρακάτω. Εν συνεχεία, προχωρώντας στην διαδικασία υλοποίησης των στόχων μας υπεισέρχονται και κάποιοι εξωτερικοί παράγοντες αναπόφευκτα, οι οποίοι φαίνεται να επηρεάζουν, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο άμεσα, το τελικό αποτέλεσμα. Εδώ το ερώτημα είναι βέβαια σε τι βαθμό μπορούμε να κατευθύνουμε και να ελέγξουμε εμείς τη διαδικασία της υλοποίησης, μετριάζοντας τις όποιες δυσμενείς επιπτώσεις των εξωτερικών παραγόντων.

Λοιπόν, είπα δυο γραμμές πιο πριν ότι εμείς έχουμε τον πρώτο και μοναδικό λόγο όσον αφορά τις επιλογές μας, την κάθε μία από αυτές, οι οποίες αθροιζόμενες μας φανερώνουν τη στάση ζωής που έχει ο καθένας μας. Δηλαδή σε τελική ανάλυση το πώς θα εξελιχθεί η ίδια μας η ζωή. Μπορεί να αντιτείνει κάποιος :"Μα και το σχολείο?Η οικογένεια?Τα ΜΜΕ?Η κοινωνία?Δεν επηρεάζουν άμεσα τις επιλογές που θα κάνουμε?". Η απάντηση είναι: Φυσικά και τις επηρεάζουν! Όμως...η τελική απόφαση ανήκει σε εμάς και μόνο σε εμάς!!! Ότι κι αν προβάλλεται από όλους αυτούς τους θεσμούς ή ψευτο-θεσμούς ως "πρέπουσα και αποδεκτή ευρέως" συμπεριφορά και στάση ζωής, όπως κι αν προβάλλεται, όποιες μέθοδοι κι αν επιστρατεύονται (πλύση εγκεφάλου,ψυχολογική βία, εκβιαστικά ανύπαρκτα διλήμματα) στην τελική κανείς δε σε εξαναγκάζει με το ζόρι να υιοθετήσεις και να εφαρμόσεις αυτά που λέει. Εκεί υπεισέρχεται η προσωπική σου ευθύνη. Αυτή που τόσο πολύ τείνουμε να ξεχνούμε στις μέρες μας και να υποβαθμίζουμε. Ένα από τα αγαπημένα χόμπι του άνθρωπου είναι η μετάθεση των ευθυνών. Όλοι το έχουμε βιώσει και συνεχίζουμε να το βιώνουμε καθημερινώς. Κανένας κερατάς δεν αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεων του, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος. Όταν κάτι πάει στραβά αμέσως αρχίζουμε τη γκρίνια και τη μίρλα και τις δικαιολογίες και τα "δε φταίω εγώ, δεν ήξερα τίποτα, φταίει ο άλλος" και όλες αυτές τις μικρότητες. Τα ρίχνουμε στη "κακούργα τη κενωνία", στο κράτος, στο σύστημα, στον καπιταλισμό και δεν ξέρω εγώ που αλλού. Παντού, εκτός από εμάς τους ίδιους. Και φυσικά το σύστημα το βολεύει η ύπαρξη αυτής της τεράστιας πολτοποιημένης μάζας των ευθυνόφοβων υπανθρώπων. Καλλιεργεί με κάθε δυνατό τρόπο, φανερό και υπόγειο, την εξάλειψη της προσωπικής ευθύνης και την προώθηση του δόγματος "φταίνε πάντα οι άλλοι". Σκεφτείτε το λίγο. Ο τρόπος που παρουσιάζουν τα θέματα οι τηλεοράσεις και οι πολιτικοί ("Ο λαός δεν φταίει σε τίποτα" είναι πάντα το κεντρικό concept), κάποιες περίεργες δικαστικές αποφάσεις, "καλά τεκμηριωμένες" θεωρίες της ιατρικής που ξεπροβάλλουν κάθε τόσο (π.χ. μια θεωρία που αναπαράγουν οι κωλοφυλλάδες και τα μιασματικά και βδελυρά κωλοκάναλα κατά καιρούς είναι ότι για την παχυσαρκία δεν ευθύνεται το ίδιο το άτομο αλλά συγκεκριμένοι εξωτερικοί παράγοντες που συνιστούν το "παχυσαρκογόνο περιβάλλον!)...

Ωραία λοιπόν. Απαρνούμεθα κάθε έννοια προσωπικής ευθύνης μεταθέτοντας τις ευθύνες πάντοτε αλλού. Ξεχνάμε όμως κάτι βασικό. Το να αναλαμβάνεις τις ευθύνες που σου αναλογούν σίγουρα σημαίνει κόστος, βαρύ προσωπικό κόστος πολλές φορές. Όμως τελικά αυτό δεν είναι που σηματοδοτεί την πραγματική ανεξαρτησία κάι ελευθερία του ανθρώπου? Και η ανάληψη ρίσκων (που συνεπάγονται αυξημένες ευθύνες) δεν είναι τελικά αυτή που σπρώχνει μπροστά την ανθρωπότητα σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της και τη βοηθάει να ξεφύγει από τα όποια τέλματα στα οποία είχε κατά καιρούς περιέλθει? Αλλά ποιος τρελός αναλαμβάνει ρίσκα στη σημερινή εποχή? Είναι τώρα για εμάς αυτά? Εμείς, ρε παιδιά, θέλουμε ησυχία, τάξη κι ασφάλεια! Αυτό δεν ευαγγελίζονται άπαντες? Και πώς θα διασφαλιστεί η νιρβάνα μας? Μα με το να έχουμε όσο το δυνατόν λιγότερες ευθύνες πάνω μας!

Η πλειοψηφία έτσι σκέφεται, έτσι αντιδρά, έτσι συμπεριφέρεται. Δε λέω δα και τίποτα καινούριο. Μάτια έχουμε και βλεπουμε που πορευόμαστε μάλλον. Σε μια βελούδινου τύπου ολοκληρωτική κοινωνία που δε θα έχει επιβληθεί με τη βία και την πυγμή όπως τόσες φορές στο παρελθόν, αλλά με την σιωπηρή συναίνεση των ατόμων. Ο Όργουελ δείχνει να διαψεύδεται από την εξέλιξη των πραγμάτων κι αυτός που φαίνεται να έχει πέσει πιο κοντά στην πρόγνωση ενός ουτοπικού μέλλοντος είναι μάλλον ο Άλντους Χάξλεϋ (Brave New World). Όμως...ευτυχώς δεν σκέφτονται όλοι έτσι. Δεν επιδιώκουν όλοι οι άνθρωποι την μακαριότητα και τη νιρβάνα του μη-ρίσκου και της μη-ευθύνης. Οι πρωτοπόροι, εκείνοι οι άνθρωποι που ανοίγουν νέους ορίζοντες, γνωρίζοντας ότι η ανάληψη της Ευθύνης, που συνεπάγεται κόστος δυσβάστακτο πολλές φορές, είναι παράλληλα και η πηγή της δύναμης τους, δεν έχουν εξαλειφθεί τελείως. Είναι παρόντες, έτοιμοι να δώσουν στην ανθρωπότητα την απαραίτητη ώθηση για να προχωρήσει, να εξελιχθεί και να ξεφύγει από το βούρκο της στασιμότητας, της άγνοιας, της ατέλεωτης βλακείας, της παράνοιας και του φανατισμού, όπου είναι παγιδευμένη σήμερα. Και για πρώτη φορά στην ιστορία διαθέτουν ένα υπερόπλο, που όμοιο του δεν ύπήρξε ποτέ στα χρονικά της ανθρωπότητας.

Κι αυτό είναι το Διαδίκτυο.

Η διαδικασία της αλλαγής

Ζω για το κάτι πιο πέρα. Ποτέ δεν αρκούμαι σε όσα έχω, ποτέ δεν είμαι ικανοποιημένος απόλυτα. Πάντα κάτι με τρώει, κάτι με βασανίζει, κάτι με σπρώχνει να μην επαναπαυτώ και να προχωρώ διαρκώς έστω και με τα χίλια ζόρια. Νιώθω διαρκώς την παρουσία αυτού του "κάτι" και τον αέναο εμφύλιο πόλεμο που διεξάγει με το νωθρό, αδρανές κομμάτι του εαυτού μου. Μια διαρκής πάλη, ένας διαρκής συναγερμός, μια διαρκής ανησυχία κι αναταραχή που νιώθω να μαίνεται εντός μου από τότε που άρχισα να αντιλαμβάνομαι τον κόσμο.
Όταν πραγματοποιώ βήματα προς τα εμπρός, όταν "αλλάζω επίπεδο" κι αποκτώ μια καινούρια οπτική, έναν καινούριο τρόπο θέασης του κόσμου, τότε αυτό το "κάτι", αυτή η εσωτερική παρόρμηση εξασθενεί και λουφάζει και ως αποτέλεσμα αυτού εγώ βιώνω μια σύντομη περίοδο γαλήνης. Μετά από λίγο καιρό όμως, το "τσίγκλισμα" αρχίζει εκ νέου και εγώ παίρνω πάλι τον ανήφορο. Αυτή η κατάσταση κατά καιρούς γίνεται απίστευτα ψυχοφθόρα! Κατά καιρούς γίνεται τόσο έντονη σε σημείο να με πιάνει απελπισία και να θέλω να παραιτηθώ τελείως από τα πάντα. Λειτουργεί σαν μια ενοχλητική υπενθύμιση που αιωρείται από πάνω μου και δε με αφήνει να χαρώ σχεδόν τίποτε. Τις περιόδους αυτές της έντονης κρίσης, όση βοήθεια κι αν λάβω έξωθεν, τελικά τις ξεπερνάω με τη δική μου θέληση και δύναμη.
Η "αλλαγή επιπέδου" είναι μια μακροχρόνια διαδικασία στην πραγματικότητα. Για να πραγματοποιηθεί απαιτεί συσσώρευση πολλών διαφορετικών εμπειριών, συχνά τελείως αντιφατικών και αλληλοαναιρουμένων, καθώς και πολλά gigabytes γνώσεων και πληροφοριών (κάποιες εκ των οποίων μπορεί να φαντάζουν τελείως άχρηστες και άνευ νοήματος). Όμως τελικά, σε ένα χαοτικό σύμπαν όπου τα πάντα επηρεάζουν τα πάντα από πάντα και για πάντα, το ποια πληροφορία είναι σημαντική και ποια όχι, το ξεσκαρτάρισμα δηλαδή του τεράστιου όγκου των διατεθειμένων πληροφοριών που μας βομβαρδίζουν καθημερινά, συμβαίνει μόνο και μόνο εξαιτίας της περιορισμένης και πεπερασμένης φύσης της ανθρώπινης νόησης. Αυτό που μόλις είπα το θεωρώ πολύ σημαντικό και θέλω να επιμείνω λίγο. Το ότι η ανθρώπινη φύση έχει κάποια όρια και ότι διαθέτει κατάλληλους μηχανισμούς για να φέρνει τον κόσμο στα μέτρα της, έτσι ώστε να μην αποτρελαθεί εντελώς, δε σημαίνει ότι το Σύμπαν έχει τα όρια αυτά που του θέτουμε εμείς. Το ότι δε μπορώ εγώ ο άνθρωπος να συλλάβω κάποια (πολλά) πράγματα δε συνεπάγεται ότι δεν υπάρχουν κιόλας. Αυτό τώρα έτσι όπως το λέω μπορεί να ακούγεται αυτονόητο, όμως οι περισσότεροι άνθρωποι δείχνουν να μην το έχουν συνειδητοποιήσει. Ο κόσμος μας δεν έχει όρια ούτε στεγανά. Όρια έχουν μόνο οι παρωπίδες που η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων φορά με δική της επιλογή και βούληση, καθαρά. Οι περισσότεροι άνθρωποι απεχθάνονται το άγνωστο. Απεχθάνονται το "κάτι παραπέρα" που έλεγα και πριν. Καταπνίγουν εν τη γενέσει της την εσωτερική αυτή παρόρμηση, την βασανιστική μεν, ζωοοποιό δε! Επιδιώκουν ησυχία, τάξη και ασφάλεια με κάθε κόστος! Ναι ακόμη και σε βάρος της προσωπικής τους ανεξαρτησίας και ελευθερίας την οποία πανεύκολα θα παραδώσουν στον οποιονδήποτε "καλοθελητή" για να διασφαλίσουν τα πιο πάνω "αγαθά", μη γελιέστε.

Επανέρχομαι σε αυτό που έλεγα πρωτύτερα. Κάθε φορά που συνειδητοποιώ ότι λαμβάνει χώρα η "αλλαγή επιπέδου" (ή καλύτερα ότι είναι κοντά στο να ολοκληρωθεί, αφού αυτή καθαυτή είναι μια μακροχρόνια διαδικασία όπως ανέφερα και πριν) συμβαίνουν διάφορα γεγονότα είτε προκαλούμενα από εμένα είτε και "συμπτώσεις" (δεν πιστεύω στην τετριμμένη ερμηνεία περί συμπτώσεων αλλά αυτό θα το αναλύσω σε άλλο post) τα οποία διαδραματίζουν έναν καταλυτικό ρόλο στη διαδικασία της μετάβασης σε ένα νέο επίπεδο διευρυμένης αντίληψης του κόσμου. Ναι, καταλυτικό με την αληθινή σημασία του όρου (ως γνωστόν, στη χημεία ο καταλύτης είναι η ουσία που θα συμμετάσχει, όχι άμεσα, σε μια χημική αντίδραση με στόχο να επιταχύνει την πραγμάτωση της). Αυτά τα γεγονότα αποτελούν μικρά ή μεγαλύτερα σοκ για το υποκείμενο και συμβάλλουν ακριβώς στο να γίνει όσο το δυνατόν πιο σύντομη η επώδυνη διαδικασία της απαγκίστρωσης από το προηγούμενο επίπεδο και της μετάβασης σε ένα νέο. Αυτό συμβαίνει διότι, για να επανέλθω στα προηγούμενα, μέσα στον άνθρωπο υπάρχει μια πολύ ισχυρή τάση για στασιμότητα, για ησυχία, για μη αλλαγή. Όταν η συνειδητοποίηση της επικείμενης αλλαγης κλονίζει το υπάρχον "σύστημα", ενεργοποιείται αυτή η τάση κι ο άνθρωπος εμφανίζεται πολύ διστακτικός για να κάνει το κρίσιμο βήμα που θα του δώσει μια νέα, διευρυμένη, αντίληψη. Τα διάφορα σοκ, συμπυκνωμένα συνήθως σε μια πολύ μικρή χρονική περίοδο, επενεργούν έτσι ώστε να δώσουν την κατάλληλη ώθηση, να παρασύρουν κυριολεκτικά τον άνθρωπο, ώστε να πραγματοποιήσει αυτό το κρίσιμο τελευταίο βήμα που τόσο πολύ διστάζει να κάνει, και ν'αρχίσει να βλέπει τον κόσμο πλεόν με άλλα μάτια.

Κι η ελικοειδής αυτή διαδικασία συνεχίζεται διαρκώς, και σηματοδοτεί την ατομική (και όχι μόνο) εξέλιξη η οποία αν σταματήσει επιφέρει τη στασιμότητα, το μαράζωμα και τελικά τον αναπόφευκτο θάνατο μια ώρα (ή και πολλά χρόνια) αρχύτερα...

????????

Ο Ερευνητής έχει πλέον το στέκι του.Δουλειά μου είναι να ψάχνω, να ρωτάω και να ανακαλύπτω καινούρια πράγματα κάθε μέρα όλη μέρα. Με στόχο να γνωρίσω καλύτερα τον εαυτό μου και τον κόσμο. Όπου υπάρχει ένα γιατί, ένα πώς, ένα πού, είμαι κι εγώ εκεί και το ερευνώ. Χωρίς παρωπίδες και μακριά από δογματικές ερμηνείες.

Γεια χαρά σε όλους.

test